Sống ở Đan Mạch lâu rồi, tôi nhận ra một điều là, người Đan Mạch nói riêng và Tây / Bắc Âu* rất coi trọng văn hóa nói “Không” với nhiều thứ so với Châu Á.
Bài viết là quan điểm cá nhân của mình xin chia sẻ để mọi người cùng tham khảo và thảo luận:
Gặp trai xinh, gái đẹp không tự tiện chụp ảnh, đăng lung tung vì đó là xâm phạm quyền tự do và hình ảnh cá nhân của họ (được bảo vệ theo luật pháp). Muốn chụp/đăng, đều phải xin phép đàng hoàng. Đặc biệt nếu đối tượng là trẻ em thì lại càng nên cẩn trọng, vớ vẩn bị vào tù như chơi.
Không bao giờ hôn hít, sờ mó trẻ con nếu bố mẹ chúng chưa cho phép. Có được phép thì cũng chỉ nên hôn phớt vào má chúng mà thôi, đừng có nghiến răng, nghiến lợi bấu véo, rất phản cảm. Trẻ con nhà mình chỉ ôm, hôn người trong nhà chứ không thân mật với người ngoài. Mình không bao giờ khuyến khích chúng phải ôm hôn cảm ơn người ngoài, vì có nhiều cách để biểu lộ sự biết ơn như khoanh tay, cúi đầu, nói cảm ơn v.v.
Gặp hoa tươi, quả ngọt ngoài đường: Không tùy tiện hái. Nếu là quả, mọc vượt hàng rào ra khu vực chung hay ở đồng, thì bạn có thể tùy ý hái, nhưng không được bẻ cành, ngắt lá lung tung vì như vậy là phá hoại cảnh quan môi trường. Hoa mọc ở đồng, về cơ bản thì không ai cấm bạn hái, nhưng cá nhân mình thì không thích vì muốn giữ lại cho bướm và ong.
Ở nhiều địa phương còn có chương trình trồng hoa dại trên cánh đồng để tạo điều kiện sinh sống và phát triển cho ong, đảm bảo sự sinh tồn lâu dài của cây cối và con người sau này – chứ không chỉ đơn giản là trồng cho đẹp đâu.
– Đi ngoài đồng cũng không được tự tiện nhào vào chụp ảnh, trừ phi bạn biết đó là …đổng hoang hay chỗ công cộng, vì bên này đất đai phần lớn thuộc về tư nhân, nên khi vào đồng của họ không xin phép là bạn đã xâm phạm tư gia của họ, nếu họ bực, họ có quyền gọi cảnh sát mời bạn vào đồn uống cà phê miễn phí.
Gặp gà, vịt, chó mèo ngoài đường: không tự tiện bắt mang về làm.. của riêng hay cho vào..nồi – đó làm phạm pháp. Muốn săn bắn chim chóc phải có giấy phép săn bắn. Muốn câu cá ngoài sông, hồ, biển đều phải tìm chỗ được phép mới được câu.
Không tự tiện copy, lấy ảnh, lấy bài trên tường của người khác vì như vậy là vi phạm quyền sáng tác và chất xámà tội nặng ngang ăn cắp đấy.
Đi mua sắm, không chen ngang, chen dọc mà xếp hàng theo thứ tự. Đi mua hàng, không… nếm thử, trừ phi người bán hàng mời hoặc cho phép.
– Với người quen, đồng nghiệp ở mức trung bình: Không hỏi về vấn đề riêng tư, tiền lương, số tuổi, giới tính, tình trạng hôn nhân các kiểu, trừ phi họ tự…khai báo. Ngay cả với những người thật quen, thật thân, mình cũng rất ít khi…hỏi vì đó là cuộc sống của họ, ngoại trừ trường hợp mình thật sự có việc cần và họ vui vẻ chia sẻ. Đặc biệt với vấn đề lương bổng thì đây là vấn đề khá tế nhị – mình chỉ hỏi duy nhất một lần cô em làm cùng ngành (không cùng công ty) với mình khi mình đi xin việc để biết…trả giá với sếp, còn lại không bao giờ mình hỏi ai cả. Đơn giản: họ giàu thì tốt cho họ, họ nghèo, mình cũng chả giúp được gì-à vậy thì hỏi để làm gì? Đó không phải là quan tâm mà là…nhiều chuyện! Người phương Tây họ cởi mở trong suy nghĩ và quan hệ, nhưng họ không tùy tiện đâu.
Không tự tiện ..ghé qua nhà ai chơi mà không báo trước. Kể cả việc muốn cho con mình sang nhà bạn chơi cũng cần hỏi qua bố mẹ chúng dù hai nhà ở sát cạnh nhau. Thỉnh thoảng bạn con mình có qua nhà mình chơi, nhưng trước khi vào nhà chúng đều hỏi rất lễ phép là có được vào chơi hay không. Khi ăn uống không tự tiện bốc tay hay dùng dao dĩa của mình lấy đồ ăn từ đĩa chung. Không chê bai đồ ăn của người khác mời, không thích thì ăn ít chút. Đi ăn đồ tự chọn, không lấy đồ thừa mứa, lãng phí. Đến nhà người khác chơi, không tự tiện lấy đồ thừa mang về trừ phi gia chủ..cố nhét.
Đi ngoài đường không khạc, nhổ, ho hay vứt rác bừa bãi. Chỗ đông người, nhất là trên các phương tiện giao thông công cộng hạn chế lớn tiếng, ồn ào (nhất là khi mình là thiểu số và nói tiếng nước ngoài). Dù ở nhà riêng hay căn hộ thì đều nên đọc kỹ quy định nơi mình ở và tuân thủ theo từ việc để dép ở đâu hay đến việc lúc nào được cắt cỏ, mở nhạc.
Đi chơi hay ăn uống thì giao hẹn rõ ràng về việc chia tiền cho sòng phẳng trước khi đi. Bạn bè bên này đi ăn đều quy đầu người ra chia tiền chứ không phải cứ ai mở lời thì người ấy phải mở túi. Và quan trọng nhất ở trường học hay chỗ làm là: cái gì biết thì nói biết, cái gì không biết thì bảo không biết và học hỏi chứ đừng…dấu dốt hay ôm đồm, bởi khi bạn làm không ra thành phẩm hay kết quả thì chẳng ai thông cảm hay thương hại cho bạn hết.
Trên đây chỉ là một phần rất nhỏ trong những quy tắc sống, làm việc và xã giao mà mình học được bên này đến giờ và khi về Châu Á mình vẫn …áp dụng theo vì thấy chúng rất là hợp lý. Có thể nhiều người nghĩ là mình tây hóa quá, nhưng nhâp gia thì ai cũng nên tùy tục chứ không tùy tiện – nếu chúng ta hiểu và chấp nhận thay đổi theo văn hóa nơi mình đến (có chọn lọc nhé) thì chẳng có lý do gì để bị kỳ thị và phân biệt đối xử cả. Không có ai ép chúng ta mất gốc hay mất đi bản sắc của dân tộc mình, nhưng chúng ta cần biết cái gì là gốc tốt và bản sắc đẹp để mà giữ chứ không phải là bảo thủ và cố chấp giữ hết….
Mình có may mắn được đi nhiều nơi, gặp nhiều người, đủ tầng lớp và làm việc trong nhiều môi trường quốc tế nên rút ra kinh nghiệm là: Người thì ở đâu cũng có người tốt, kẻ xấu, có văn hóa, mất lịch sự – chẳng phân biệt Tây, Ta hay Tàu. Văn hóa ở đâu cũng có cái hay, cái dở, vì vậy cái gì mình thấy tốt, hợp lý thì mình học, cái gì vô lý thì bỏ qua, nếu cần sẽ lên án khi mình có đủ biện chứng vì im lặng cũng là cổ súy cho cái xấu nhưng lên án suông thì cũng chả giải quyết được vấn đề gì. * Văn hóa hành xử của Tây Âu (bao gồm cả Bắc Âu) rất khác với Nam Âu (Tây Ban Nha, Ý…) do điều kiện lịch sử, địa lý về cơ bản. Nhưng dĩ nhiên cùng với sự tiến hóa của xã hội, công nghệ thì các nền văn hóa đang dần tiến gần đến với nhau hơn, không chỉ trong phạm vi châu lục mà toàn thế giới. Chúc các bạn một mùa hè vui vẻ và cảm ơn đã đọc bài của mình. Hy vọng cũng được học hỏi từ mọi người để chúng ta ngày càng hoàn thiện hơn. Mình rất cảm ơn sự yêu quý, ủng hộ của mọi người qua mấy bài viết trước của mình, nhưng xin phép không…kết bạn trên trang cá nhân vì lý do riêng tư và công việc (trừ trường hợp là người quen ngoài đời), vậy nên mọi người đừng để bụng, nếu mình không trả lời tin nhắn. Cứ follow là được rồi – đời đôi khi không nên …biết rõ quá về nhau vì nhỡ đâu lúc ấy lại: càng nhìn nhau càng thấy đau mắt hột!
Chào mừng bạn đến với Đan Mạch – Vùng đất của sự hạnh phúc và cơ hội Chúng tôi vô cùng hân hạnh khi bạn đã lựa chọn Đan Mạch làm điểm đến cho hành trình học tập, làm việc, thực tập, và định cư của mình. Đan Mạch không chỉ là một quốc gia […]
Biểu tượng đất nước Hà Lan Chẳng phải nói ai cũng biết cối xay gió là một biểu tượng lớn nhất của đất nước Hà Lan xinh đẹp, hiện đang được bảo tồn như một phần của lịch sử đất nước này. Các cối xay gió đóng vai trò quan trọng trong tiến trình cải […]
Văn hóa Thụy Điển là” bình đẳng” : Nét đặc trưng nhất của người Thụy Điển chính là tinh thần và cách suy nghĩ bình đẳng . Họ quan niệm rằng tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng như nhau trong tất cả các mối quan hệ : cha mẹ với […]
Na Uy là một quốc gia hẹp ven biển nằm ở Bắc Âu. Nó nằm trên Bán đảo Scandinavia, cùng với Thụy Điển và phía bắc Phần Lan. Đường bờ biển của Na Uy nổi tiếng với các vịnh hẹp (fyords), được tạo ra bởi các sông băng và núi. Na Uy có nhiều núi. […]